Kovid-19 salgını nedeniyle iş hayatında önemli ölçüde evden çalışma sistemine geçilmesi ve sıkça gerçekleşen sokağa çıkma yasakları hareketsizliği varis oluşumlarını beraberinde getiriyor. Tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs pandemisinde insanlar tercihen ya da zorunlu olarak hareketlerini kısıtlamak durumunda kaldı. Uzaktan çalışma sistemi, sokağa çıkma yasakları insan yaşamındaki hareketi de sınırlandırdı. Dokuz Eylül Üniversitesi Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özalp Karabay bu durumun venöz yetmezliğe halk arasında bilinen adıyla varise davetiye çıkardığını söyledi.

Prof. Dr. Özalp Karabay, venöz ülser ya da toplardamarlardaki kapak yetmezliğine bağlı olarak gelişen ayaklardaki yaraların;  toplardamarlardaki aşırı basınç yüzünden derinin bütünlüğünün bozulması nedeni ile özellikle ayak bileğinde görülen ve ciddi sosyal problem oluşturan önemli bir sağlık sorunu olduğunu belirterek, “ Varis yaralarının, bacakta ortaya çıkan tüm yaraların yüzde 80’nini oluştururken, diyabet ve periferik arter hastalığına bağlı yaraların yüzde 20’sini oluşturmaktadır” dedi.

Varis Yarasının Oluşumu

Varis yarasının oluşumu hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Karabay, “ aşağıdan yukarıya doğru akım olan toplardamarlarda kapakların bozulup, kanın ters yönde aşağı doğru akması veya toplardamarın pıhtı ve bası ile tıkanması sonunca kanın rahatlıkla yukarı akamaması bacaklarda kanın göllenmesine ve giderek toplardamar kan basıncının dokuların tahammül edebilecekleri düzeylerin üzerine çıkmasına neden olur. Yıllar içinde bu sürekli yüksek basınç nedeni ile dokularda ve özellikle bacak derisinde bozulma sonucunda bacaklarda yaralar oluşur.” dedi.

Varis yaraları Ayak Bileği Yerleşimlidir

Varis yaraları genellikle ayak bileği ve diz arasında olup çoğunlukla ayak bileği ön yüz kısmında koyu  renkli cilt  yapısı eşliğinde kalınlaşarak görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Karabay, “  Genellikle bacak kısmında varisler bulunmakta olup birçok farklı boyutta ve görüntüde yaralar olabilir. Bu gibi durumlarda toplardamarlara doppler incelemesi yapılır.

Venöz ülser bir toplardamar hastalığı olup, günümüzde ileri teknolojinin getirdiği olanaklarla yapılan cerrahi işlemler sonucu toplardamardaki sorun düzeltilerek, varis ülseri de tamamına yakını tedavi edilmektedir. Sadece yarayı düşünerek yaraya yapılan tedavilerle tam sonuç alınamaz.  Hastanın ayak bileğinden itibaren toplardamarlarının hepsi bu konuda uzman kalp damar cerrahları tarafından tam olarak iyi bir öykü alımı sonrası yapılacak fiziki muayene ile darlık, tıkanıklık ve kaçak akım yönünden değerlendirilmelidir. Doppler incelemesi özellikle hasta ayakta iken değişik manevralar uygulanarak yapılmalı, bunun sonucunda bacaktaki bütün toplardamarlar tıkanıklık ve kaçak yönünden değerlendirilmelidir.

Varis Yaraları Mutlaka Tedavi Edilmelidir

Varis yaralarının tedavi edilmez ve düzenli bakımları yapılmazsa  enfeksiyon gelişerek daha sonra  genişlediğini ve ağrılı hale geldiğini kaydeden Prof. Dr. Karabay, “ Bu durum hastanın bacak ve ayak bileği hareketlerini etkiler ve bir süre sonra eklem hareketlerinde kalıcı kısıtlama oluşacağı için  topallamaya kadar giden sağlık problemi gelişebilir. Bakımsız ve tedavi edilmemiş varis yaraları dokuların derinliğine ilerleyip kemiğe ulaşabilir , kemik iliği iltihabına yol açabilir. İyileşmeyen varis yaraları hastayı sakat bırakan, iş ve sosyal yaşantıdan koparan, yaşam kalitesini bozan bir türlü geçmeyen hale dönüşmektedir.”

Varis Yara Tedavisi

Yaraların tedavisinde yaranın hızlı bir şekilde iyileşmesi ve yaranın bir daha tekrarlanmamasının engellenmesinin esas amaçları olduğunu söyleyen Prof. Dr. Karabay, “ Yaranın iyileşmesinde ilk etapta ; yara bakımı ve varis çorabı ya da elastik sargılarla dıştan kompresyon yapmamız gerekmektedir. Varis yarasının tekrarlanmaması için altta yatan toplardamarlardaki problemlerin çözümü ile gerçekleşir. Varis yarası komplike  toplardamar sorunu olmadan meydana gelemeyeceği için, toplardamardaki problemler, bu konuda uzmanlaşmış tecrübeli kalp damar cerrahları tarafından yapılan cerrahi girişimlerle çözülmeden varis ülseri kalıcı olarak ortadan kaldırmak mümkün değildir. İyi bir hasta öyküsü, titiz bir muayene ve doppler incelemesi toplardamardaki sorunu belirleyip kesin çözüm getirecek tedavinin başarılı olmasının temelini oluşturmaktadır.”

Varis Yaralarına Karşı Alınabilecek Bazı Önlemler

- Uzun süre sabit ayakta kalmamalı yada uzun süre harekersiz oturulmamalı

- Düzenli yürüyüşler, egzersiz ve baldır adelesini çalıştıran hareketler

- Kilo kontrolü

-  Elastik (basınç uygulayan) çorap kullanımı

-  Günde en az 2 defa 20 dakikalık süreyle ayakların elevasyonu

-  Dolaşımı bozacak dar ve sıkı giysiler giyilmemesi

-  Uzun yolculuklarda sık sık hareket etmek, kısa molalar vermek

-  Otururken uzun süreli dolaşımı bozmaması için bacak bacak üstüne atmaktan kaçınılması 

-  Mümkün olduğunca  bacaklara  soğuk duş uygulaması , sauna ve güneş gibi sıcaktan kaçınılması ,varis ve varis yaralarında alınacak önlemlerin başında gelmektedir.